Meer dan Salomo is hier

 

Beste Renier,

Terug in de absis bij dit reusachtige drieluik van de glazen 14, 15 en 16, besef ik nu weer dat de meeste altaren zijn vernietigd of verwijderd.

Is het niet zeer opmerkelijk dat deze glazen de beeldenstorm hebben overleefd, mede dankzij mijn verdraagzame geest ? Hier in de kooromgang zien we Johannes als heraut, profeet en tenslotte als martelaar in glas 19. Daarna beginnen de lijdensaankondigingen van Jezus. In de raamopeningen van de glazen 20 en 21 waren daarom als het ware aansluitend, de zeven passieglazen gevat uit het Regulieren klooster aan de Raam, die we net in de kapel zagen. Dat sluit iconografisch mooi aan op de glazen in de kruising of het transept, waar bijvoorbeeld de tempelreiniging is afgebeeld in glas 22. De agressie zou oplopen tegen de Messias. Het verhaal wordt vervolgd via de voetwassing, in glas 23, als pendant van het tegenover afgebeelde Laatste Avondmaal, in glas 7, in het noorder transept. Ziet ge aan beide zijden boven in de reusachtige glazen van de kruising het vuur dat uit de hemel komt,spiegelend, zowel op het offer van Elia als van Salomo ? Wederom dus weer de Elia, in wiens geest Johannes kwam.

In de nimbus rondom het hoofd van Christus in glas 7, staat : “Zie meer dan Salomo is hier”. Rechts daarvan ontwaart ge Jona, in glas 30, in het hoge transept, waarbij staat : “zie meer dan Jona is hier,”  een type van Pasen.

Dit is het beste thema voor de ideale iconografie, zoals ik dat feitelijk bedoelde voor alle kerken. Zoals vuur uit de hemel komt op beide altaren, zo kwam na het altaar van Golgotha, het Pinkstervuur neer. Hier in het kruispunt is Jona het beeld van de Opgestane Heer en Bileam die zijn ezel slaat, typologisch bedoeld als de dwaasheid van het evangelie, Goede Vrijdag. De geslagen herder. Zo heb ik de heilsfeiten in het kruispunt geclusterd. Vanuit die dwarsbeuk of viering zou het evangelie letterlijk westwaarts, dat wil zeggen de wereld ingaan. De volgende glazen geven daarna aan, hoe via oud testamentische voorstellingen in de noordbeuk spiegelend met de nieuwtestamentische in de zuidbeuk, het evangelie vanuit het kruispunt der continenten, Jeruzalem, Judea, Samaria zich letterlijk westwaarts tot aan de uitersten der aarde zou verspreiden. De laatste glazen zouden vanzelfsprekend voorstellingen uit de Apocalyps vertonen. Waarschijnlijk is mijn uitleg hier te vluchtig en daardoor onbegrijpelijk, schroom niet het boek, Het Geheim van Erasmus, uit de bibliotheek te lenen. Dan zal u een wonderbaar licht op gaan, mijn dierbare vriend.

 

 

Foto Harry Anders

 

                                                                                                                                                Foto Harry Anders

 

 

Helaas is door de beeldenstorm tijdens de reformatie, mijn ingenieuze beeldprogramma verstoord. Zo toont het laatste katholieke glas 5, nog een tweede maal de vredesvorst Salomo. Hij wordt bezocht wordt door de koningin van Scheba. Voor mij als schrijver van de Vredesklacht, is deze koning 'Vrede' heel belangrijk. De invloed die ik ooit had als adviseur van keizer Karel V was kennelijk toch doorgedrongen tot zijn zoon Philips II.

Saillant detail : het was Phillips door zijn leraren ten strengste verboden enig boek van mij te lezen ! Dan weet ge het wel wat er gebeurde. Phillips las stiekem al mijn boeken en waande zich later een herboren Salomo en liet daarom een enorm tempelcomplex bouwen, genaamd : El Escorial. Niet verwonderlijk dat in het bovenste register van glas 7 de inwijding van de tempel van koning Salomo is geschilderd.

Wat een debacle toen Philips, hier zelf afgebeeld als de christelijke ridder... zich ontpopte als de gevreesde ketterjager. In de “Lof der Zotheid” en in “Dulce Bellum Inexpertis, Zoet is de oorlog voor wie hem niet kent", later omgewerkt tot de “Querela Pacis, Klacht der vrede", toon ik mijn grondige afkeer tegen de oorlog, waar niemand ooit wijzer van zal worden. Oorlog kennen alleen maar verliezers.

Reinier, ik heb gevochten voor de vrede met mijn pen, het zwaard des geestes. Mannen als Willem van Oranje, later uitgebeeld in glas 25,  of Oldenbarnevelt, Jan de Wit en Coornhert zijn mij gevolgd.

Tenslotte toon ik u nog glas 29, met David en de Christelijke ridder, geinspireerd op mijn tweede bestseller, “Enchiridion Militis Christiani, Handboekje voor de christelijke soldaat".

Glas 1, de “Vrijheid der Consciëntie”, aan de noordzijde is weer bedoeld als pendant van glas 29. De latere calvinisten hebben wel hun best gedaan om mijn iconografie wat te herstellen, ze hoorden de klok luiden, maar wisten niet meer wat de klepel hangt. Onder glas 1 ligt nu de grafsteen van Dirck Volkertzoon Coornhert, mijn vurige aanhanger. Deze vrijdenker was de eerste in Holland, zoniet in de hele wereld, die protesteerde tegen lijfstraffen voor gevangenen ! Bekijk eens de antieke  martelwerktuigen in de kelder van het museumgoudA, dan begrijpt ge waarom ik hem hoog heb staan. Vraag ook eens aan een  dienstdoende bode aldaar waar het medaillon met mijn afbeelding tegenwoordig hangt…

 

 

 

Het medaillon is afkomstig uit het klooster van de Regulieren. Mijn medebroeders hadden mij echt beloofd mijn geheim van de onwettige geboorte te bewaren, maar het sluiertje van conceptus Gouda, was zo juist voorgoed ‘opgelicht’. Enfin, we bestijgen onze ijzeren ezels en maken een rondje om de kerk en om via de Lange Tiendeweg de stad te verlaten. Dan galopperen we langs de Karnemelksloot naar  de Voorwillense weg tot in het Steinse Groen. Daar zoeken we de Steinse Tiendweg, waar de polders beginnen. Het oeroude pad naar Utrecht is pas hersteld. Erasmianen houden niet van geploeter door zompige polders en kiezen spoorslags de kortste weg zuidwaarts naar de Steinse dijk nummer 5, tot bij het vernieuwde bord ‘Klooster’.